Günümüzde artan plastik kullanımı, çevresel sorunların yanı sıra insan sağlığı üzerinde de ciddi etkiler yaratmaktadır. Yapılan yeni bilimsel araştırmalar, plastik kirliliğinin beyin sağlığına ve Parkinson hastalığına olan olası etkilerini ortaya koymaktadır. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesinden Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Özlem Çakır sizler için anlattı.
Plastik ürünlerde bulunan kimyasalların çevresel kirlilikle birlikte su kaynaklarına karışması, insanların bu kimyasallara maruz kalmasına neden olmaktadır. Bu kimyasalların beyin sağlığı üzerindeki potansiyel etkileri konusunda yapılan çalışmalar, endişe verici sonuçlar ortaya koymaktadır. Plastikte sıkça bulunan bazı kimyasalların, sinir hücreleri üzerinde zararlı etkileri olduğu ve Parkinson hastalığı riskini artırabileceği belirlenmiştir.
Son yapılan çalışmalarda plastiklerin kan-beyin bariyerlerini geçerek alfa-sinüklein adı verilen bir protein ile etkileşime girebildiğini göstermiştir. Bu protein, sinir hücresi etkileşiminde rol oynar ve beyinde doğal olarak bulunur. Ancak Parkinson ve bazı demans olgularında alfa-sinüklein değişir. Araştırmalar nanoplastiklerin alfa sinükleine sıkı bir şekilde bağlandığını ve bunun sonusunda Parkinson hastalığında görülen toksik kümelerin oluşmasına neden olduğu ortaya koymuştur.
Parkinson, sinir hücrelerinin ölümüne ve hareket yeteneklerinin azalmasına neden olan bir nörolojik hastalıktır. Plastik kirliliğiyle ilişkilendirilen kimyasalların, bu hastalığın gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülmektedir.
Mikroplastikler sadece bilişsel gelişim boşluklarına yol açmakla kalmaz aynı zamanda obezite, kanser oluşumu, üreme sorunları gibi problemleri de beraberinde getirir.
Ancak, bu olumsuz etkilerle mücadele etmek ve plastik kirliliğini azaltmak mümkündür. Toplum olarak atılacak adımlarla, gelecek nesillere daha sağlıklı bir çevre bırakabiliriz. İşte bu konuda atılacak adımlar:
Plastik kullanımını azaltmak:
Yapılması gerekenlerin en başında, insanların plastik atık konusunda daha duyarlı olması gerekiyor.
Bireyler olarak plastik kullanımını en aza indirerek, çevremizdeki plastik atıkları azaltabiliriz. Alternatif malzemelerle, özellikle tekrar kullanılabilir ürünlerle değişim sağlamak önemlidir.
Eğitim ve farkındalık yaratmak:
Toplumu plastik kirliliğinin etkileri konusunda bilinçlendirmek, insanların alışkanlıklarını değiştirmelerine yardımcı olabilir. Eğitim kampanyaları ve bilinçlendirme projeleri bu konuda etkili olabilir.
Sürdürülebilir ürünlerin teşvik edilmesi:
Sürdürülebilir ve geri dönüştürülebilir malzemelerin kullanımını teşvik etmek, plastik kullanımının azalmasına katkıda bulunabilir.
Toplumsal bilinci ve dayanışmayı sağlamak:
Plastik kirliliği konusunda toplumun bir araya gelerek dayanışma içinde olması, daha etkili çözümlerin bulunmasına olanak tanır.