Homeros’un “sıvı altın” olarak tanımladığı zeytinyağı, birçok faydasının yanında demans hastalığının önlenmesinde de önemli rol oynayabiliyor.
Binlerce yıldır Akdeniz havzasında yetişen zeytinyağı, Antik Yunan’dan Roma’ya, Osmanlı’dan günümüze kadar mutfakların ve sağlıklı yaşamın vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Günümüzde sağlık bilimleri alanında yapılan araştırmalar, doğru beslenmenin ve besin tercihlerinin sağlık üzerindeki derin etkilerini giderek daha fazla ortaya koyuyor. En son çalışmalar ise zeytinyağının, özellikle demans gibi ciddi sağlık sorunlarının önlenmesinde kritik bir rol oynayabileceğini gösteriyor.
28 yıl boyunca 92.383 yetişkinin katılımıyla gerçekleştirilen kapsamlı bir araştırma, günlük 7 gramdan fazla zeytinyağı tüketiminin (yaklaşık 1 yemek kaşığı), hiç zeytinyağı tüketmeyen veya nadiren tüketenlere göre demans kaynaklı ölüm riskini %28 oranında azalttığını ortaya koydu. Bu bulgular, zeytinyağının sadece bir mutfak ürünü olmanın ötesinde, beyin sağlığını koruma ve demans riskini azaltma potansiyeline de sahip önemli bir besin olduğunu ortaya koyuyor.
Demansın Karşısında Güçlü Kalkan!
LifeClub Sağlıklı Yaşam Hizmetleri’nden Uzm. Dr. İrem Önlen, konuyla ilgili şunları söyledi: “Beynimizin %60’ı yağ asitlerinden oluşur. Bunun yarısı doymamış yağ asitleri, diğer yarısı doymuş yağ asitidir. Doymuş yağlar hücre zarının %50’sini oluşturur, metabolizmanın çalışmasında ve kan akışkanlığında önemli önemli rol oynarlar.
Zeytinyağının sağlık üzerindeki faydaları uzun yıllardır geniş çapta araştırılıyor ve bazı çalışmalar zeytinyağının demans riskini azaltabileceğini öne sürüyor. Zeytinyağı, özellikle Akdeniz diyeti ile birlikte tüketildiğinde, beyin sağlığını koruyucu etkiler gösterebiliyor.”
Beyin Fonksiyonlarını Destekliyor
Yapılan bir çalışmada, polifenol açısından zengin bir diyetin (Akdeniz diyeti gibi) bilişsel performansı artırabileceğinin ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatabileceğinin ortaya çıktığına da değinen LifeClub Hekimi Uzm. Dr. İrem Önlen, “Özellikle sızma zeytinyağı, yüksek miktarda antioksidan ve anti-inflamatuar bileşikler içerir. Polifenoller, serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresi azaltarak beyin hücrelerini koruyabilir. Oksidatif stres, beyin hücrelerinin zarar görmesine ve bilişsel fonksiyonların bozulmasına yol açabilir. Polifenoller, bu zararı azaltarak beyin sağlığını destekleyebilir.
Zeytinyağında bulunan polifenoller ve oleik asit (doymamış yağ asidi), beyin hücreleri arasındaki bağlantıları (sinapsları) güçlendirebilir ve sinaptik plastisiteyi artırabilir. Bu, öğrenme ve hafıza gibi bilişsel süreçlerin iyileşmesine katkıda bulunabilir. Ayrıca nöroprotektif özelliklere sahip olabilir, yani beyin hücrelerini hasardan koruyabilir ve nörodejeneratif hastalıkların ilerlemesini yavaşlatabilir.
Ancak, bu etkilerin tam olarak anlaşılabilmesi için daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç vardır. Zeytinyağını sağlıklı bir diyetin parçası olarak tüketmek faydalı olabilir, ancak demans riskini azaltmak için diğer sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları da önemlidir” dedi.
Sağlık İçin Nasıl Tüketmeliyiz?
Zeytinyağı tüketiminin Akdeniz diyeti ile birlikte bilişsel gerilemeyi koruduğuna dair önemli kanıtlar elde edildiğine dikkat çeken LifeClub Sağlıklı Yaşam Hizmetleri’nden Diyetisyen Zehra Elban ise, zeytinyağını dengeli ve sağlıklı kullanım için ipuçlarını ise şöyle sıraladı:
- Salatalarda Kullanın: Salatalarınıza, hazır soslar eklemek yerine, zeytinyağı ve limon ile kendi sosunuzu oluşturarak yağ alımınızı artırabilirsiniz. Salataların içine doğrudan zeytinyağı gezdirmek de bir seçenektir. Sabah kahvaltılarınızda domateslerinizin üzerine gezdirebileceğiniz gibi.
- Sote ve Yemeklerde Kullanın: Zeytinyağı, sebzeleri veya etleri sotelemek veya yemeklerde kullanmak için sağlıklı bir seçenektir.
- Ekmekle Tüketin: Zeytinyağına az miktarda sirke veya baharat ekleyerek ekmek üzerinde kullanabilirsiniz. Özellikle tam tahıllı ekmeklerle birleştiğinde sağlıklı bir atıştırmalık olabilir.
- Pesto veya Humus Yapımında Kullanın: Zeytinyağı, pesto sos veya humus gibi sağlıklı soslar ve ezme yapımlarında kullanılabilir. Bu tarz soslar ve ezmeleri yemeklerinizin yanında veya atıştırmalıklarda tercih edebilirsiniz.
- Dip Sos ve Marinatlar İçin Kullanın: Zeytinyağı, dip soslar veya et, tavuk gibi yiyecekleri marine etmek için ideal bir seçenektir.
- Tatlılarınıza Ekleyin: Bazı tatlı tariflerinde zeytinyağı kullanımı oldukça şaşırtıcı olabilir. Örneğin, zeytinyağlı kek veya kurabiye tarifleri deneyebilirsiniz.