Writer: Sevil Balaban
Date: 31/12/2021
Ufuk Tarhan / Futurist
Röportaj: Sevil Balaban / [email protected]
Forbes Dergisinin internet sitesinde dünyanın en etkin 50 kadın Fütüristi arasında gösterilen, ülkemizde de bu alana en çok emek veren, “Fütürizm ve gelecek” denince akla ilk gelen isimlerden biri olan Ufuk Tarhan, ODTÜ’den Ekonomist olarak mezun olmuş. Ancak kendi alanı yerine uzun yıllar teknoloji sektöründe çalışmayı tercih etmiş. Pek çok ödül alıp cam tavanları kırarak sektör lideri kurumsal şirketlerde üst düzey yöneticilik yapmış.
Kırklı yaşlarından sonra kariyerine Fütürist, İş Tasarımcısı, Dijital Ajans ve Yazılım Şirketi Girişimcisi olarak devam etmeye karar vermiş. Halen bu alanlarda oldukça aktif bir tempoda çalışmalarını sürdürüyor.
57 yaşında “Innovation & Entrepreneurship” master’ı da yapan Tarhan aynı zamanda
“T-İnsan” olarak bilinen ve yüksek lisans tezinin de konusu olan kişisel dönüşüm modelinin kuramcısı. 40. baskısına ulaşmış aynı isimdeki ödüllü T-İnsan kitabının yazarı. İyi bir blogger, yüksek takipçiye sahip bir sosyal medya influencer’ı. Yanı sıra Onedio, Posta, Platin İş Dergisi gibi platformlarda düzenli yazılar yazan bir kanaat önderi, en çok talep gören keynote speaker’larından ve moderatörlerinden biri.
Ülkemize Fütürizmi tanıtan, farklı bakış açılarıyla ufkumuzu açan Ufuk Tarhan ile gelecek uzgörülerini konuştuk. Kısa özeti aşağıda. Keyifli okumalar.
Fütürizm, İngilizce “future” sözcüğünden türemiştir ve “gelecekçilik” demektir. Fütürizm geleceğe dönük gelişim ve yeniliklere odaklanan bir bakış açısı, alan ve disiplindir. Dünyada yüzden fazla üniversitede bölümü, dersi bulunmaktadır. Fütürizm, tarihçilerin geçmişi anlamaya çalışarak geleceğe dair çıkarımlar yapabilme çabalarının benzeridir aslında. Gelecekçiler de tıpkı tarihçiler gibi bilim, teknoloji ve akıl kullanarak gelecek senaryoları ve olasılıkları keşfetmeye, anlamaya gayret ederler… Kısacası tarih geriye doğru, fütürizm de ileriye doğru bilgi üretmeye çalışır.
Fütürist; olumlu gelecek tasarımcısıdır. Bilim, teknoloji ve akıl yardımı ile geleceği tarif etmeye odaklanmış; bütüncül bakış ile araştıran, planlayan, çalışan; insanlığa ve doğaya duyarlı, saygılı bireydir.
21’inci yüzyıl Fütüristleri;
Bilişim sektöründe çalışırken, bir yurt dışı seyahatimde hava alanında beklerken unutulmuş “The Futurist” dergisi sayesinde tanıştım. Kendimi o dergiyi okuduğum anda Fütürist olarak görmeye başladım. Sonra da üzerinde çok ilerleme kaydettim tabii. Halen de bu alanda çalışıyorum. Odaklandığım alandan, gelecekle ilgili çalışmalar yapmaktan ve Fütürist bir T-İnsan olmaktan çok memnunum çünkü hayatıma ciddi anlamda değer kattı. Beni sürekli versiyonunu yükseltebilen, gelecekle senkronize olabilen yenilikçi, zamanın ruhuna uyumlu akan bir forma soktu.
Tabii ki olabilir, olmalıdır ve hatta olmaması mümkün değildir. Fütürist bakış açısı, özellikle de eriştiğimiz bilgi, teknoloji ve gelişmişlik düzeyinde her katmanda, kademede mutlaka benimsenmesi gereken önemde bir yetkinliktir. Gelişen ve sürdürülebilir olmayı başaran her birey, kurum, şirket ve ülke geleceğini Fütürist bakış açısı ile iyi okuyabildiği, kendisini, yetkinliklerini geleceğe göre geliştirip, dönüştürebildiği için bunu yapabilmektedir. Örneğin, gelişimini, dönüşümünü tüm ülkelerin imrenerek izlediği Güney Kore devletinin ünlü Fütürist Alvin Toffler ile önemli gelecek planlama çalışmaları yaptığı bilinmektedir.
Fütürizmi 2006’da resmen işim olarak benimsemek üzere M-GEN’i (Milenyum Neslinden türetilmiştir) kurduğum yıllarda sosyal medya daha yeni yeni ortaya çıkıyordu. Ve ben “Bir gün her şey hatta biyolojimiz dahi dijitlere dönüşecek. O yüzden geleceğin bir anlamda dijit üretme merkezi haline gelecek sosyal medyayı, dijital dönüşümü çok iyi kurgulamalısınız” diye şirketlere bu yeni dünyayı nasıl entegre edeceklerini anlatıyor, iş tasarımları, projeler yapıyor; danışmanlık veriyordum.
Onlar da “Bu işi şu anda senden iyi anlayan yok, bir ajans kur ve bize bu hizmeti ver” diyordu. Böylelikle zaman içinde başta UNİLEVER, BSH, BOSCH, 3M, COCACOLA, METRO, BASF, TUPRAŞ, TOFAŞ, INCI HOLDING VE ŞİRKETLERİ olmak üzere pek çok dünya çapında ve yerel büyük firmanın Dijital Ajansı olduk. Sonra buna yazılım ihtiyaçların gördükçe yazılım da eklendi. Oldukça önemli iş süreçleri platformları yazdık.
Halen de bu faaliyetlerimize başarıyla devam ediyoruz. Bu arada başladığım yıllarda kızım Viyana’da üniversitede okuyordu ve her aşamada bana destek oluyordu. Daha öğrenciyken ve kuruluş aşamasından itibaren gelişmesine, büyümesine çok emek verdiği M-GEN’de zaman içinde bileğinin hakkıyla yükselerek partner oldu. Şimdi de şirketimizin yurt dışı bacağını oluşturmak ve idareyi tam ele geçirmek üzere çalışmalarını sürdürüyor😊 Ve gençler bizden çok ama çok daha parlak bir gelecek için harika gidiyor…
T-İnsan: Geleceğin başarılı iş insanı için “altın oran” diyebileceğimiz kişisel dönüşüm modeli. Gelecekteki iş dünyasında yer alacak yeni çağ insanının alması gereken formasyon için tarif ettiğim bir referans, dönüşüm için bir şablon. Benim de 40 yaşımdan sonra kendimi dönüştürürken (o zamanlar bilinçsizce, akıl yordamıyla) uyguladığım model, yol haritası.
T-İnsan derken;
“T” aynı zamanda; içinde üç adet daha T barındırıyor. 3T ile başlayan üç önemli özelliğe, yani “Tasarımcı, Takım Oyuncusu, Teknolojik insan” olma gerekliliğine gönderme yapıyor.
T’ler kendilerini HOK ile (Hibridleşerek Otodidakt öğrenme ve Kürasyonla) geliştirip, 5Y’leniyorlar (Yeteneklerini Yetkinliğe dönüştürüp Yetkili, Yaratıcı ve Yenilikçi oluyorlar.
Kısaca T-İnsan olma formülü = (3T x HOK) + 5Y
Fütürist bakış açısı olmayanların vizyonu kıt, geleceği tahmin etme menzilleri ve yetkinlikleri kısadır, yetersizdir. Bu yüzden de başarılı olacak stratejiler geliştiremez, geliştirseler de uygulayamazlar. Özetle Fütürizmi benimsemeyen ve ondan yararlanamayan toplumlar geri kalır, sürekli patinaja düşerler. Gelişmişlik endekslerinde, ekonomik göstergelerde ileri olan toplumlar ise kendilerini “Fütürist çalışma yapıyoruz” diye nitelendirmeseler de aslında yaptıkları geleceği uzgörmek, geleceğe uyumlu stratejiler geliştirmek ve disiplinle uygulamak yani Fütürist olmaktır.
Fütürist bakış açısı benimsemeden daha iyi bir gelecek tasarlamak ve yaratmak hiçbir ölçekte asla mümkün değildir. Gelecek kendi haline bırakılamayacak kadar dinamik ve etkileşim içinde olduğumuz bir süreçtir.
Bence ülkemizin sürekli sıkıntılar içinde olmasının en büyük nedenlerinden biri; Atatürk gibi müthiş hatta olağanüstü, organik bir Fütüriste sahip olma fırsatını ve şansını iyi değerlendiremeyerek istikrarlı ve kronik bir şekilde gelecekten kopuk liderleri seçmemizde aranmalıdır.
Bizim aslında Mustafa Kemal Atatürk tarafından geliştirilmiş son derece ileri düzeyde gayet Fütürist politikalarımız, ilkelerimiz zaten var ve onların her biri hala geçerli. O kadar evrensel ve gelecekçiler ki eskimiyorlar!
Bu görev bana verilse idi hemen onları yeniden ve en öncelikli şekilde ele alırdım.
Ata’mızın ilkeleri ve laik Cumhuriyetin yola çıkış vizyonu öyle güçlü bir Fütürist bakışla geleceğe bağlanmış ki adeta tamamı zamansız ve tamamıyla sürdürülebilir, bütüncül bir yapıda. O yüzden yine onları referans alarak şunu söyleyebilirim ki ilk yapacağım şey o ilkeleri bu zamana uyarlamak ve tüm kaynaklarımızı eğitim, bilim, teknoloji, sanat, kültür seferberliğini milli refleksimiz haline getirmeye adamak olurdu. Bir de okullara ilkokuldan itibaren “Gelecek Dersi” koyardım.
İnsan ya da birtakım canlıların fiziksel olarak mutlaka bulunması ve/veya sabit bir yerden, belirli zamanlarda yapılması gereken; rutin ve tekrarlayan hemen hemen tüm işler yok olmayacak ancak yapay zekâ ve robotlar tarafından yapılacak.
Burada bir şeyi düzeltmek istiyorum. Meslekler aslında yok olmayacak. Aksine milyonlarca mikro, yeni meslek gelişecek ve yapılışları, kullanılan araçlar, karşılayacakları ihtiyaçlar değişecek ve çeşitlenecek. O yüzden mesleklere değil, alanlara ve becerilere, yetkinliklere odaklanmamız gerekiyor.
Yani bu tip sorular, sorgulamalar; “Hangi beceriler, yetkinlikler ve alanlar önem kazanacak, gerekli olacak, yükselecek?” şeklinde olmalı.
Onun yanıtı için “Geleceğin Mesleklerini Bulmak için Fütüristik Formül” diye interaktif bir sayfa yaptım. Kısa kodu burada https://bit.ly/3o1EflD QR kodu da aşağıda. Lütfen okuyucularımız oradan baksınlar ve birkaç deneme yapsınlar. Binlerce meslek kombinasyonu oluşturabilecekler.
Geleceğin yükselecek alanları, konuları da hiç kuşku yok ki şunlar olacak;
Dijitalleşme, robotlar, yapay zeka, blockchain, kripto para, merkeziyetsiz finans ve yönetim sistemleri, 5G ve hiper internet ile ortaya çıkacak gelişmeler, yenilenebilir enerjiye geçiş, dikey tarım ile yeni bir tarım devrimi yaşanması, laboratuvar gıdaları, 3 Boyutlu teknolojiler, drone’lar ve uçan araçlar, insansız cihazlar ile otonom sistemler, yapay organlar, artırılmış/sanal gerçeklik uygulamaları, hologramlar, kuantum bilgisayarlar, siber güvenlik, uzayın keşfi, mars’ta kolonileşme çabaları, Ay’a insanlı ve robotlu yolculuk denemeleri, genetik ve nano teknolojilerdeki kesintisiz icatlar, siber savaşlar, insanlığın dönüşümü (teknolojik transhümanizm) ve belki uzaylılarla ilk
kontaklar gibi bir çırpıda özetleyebildiğimiz muazzam gelişmeler, geleceğe doğru sürdürülebilir ve başarılı bir kariyer, iş haritası ve onlar için eğitim planı yapmayı bir taraftan kolaylaştırırken, öte yandan da müthiş zorlaştıracak.
Meslekler bu alanlara, konulara göre türeyecek.
Hemen COVID sonrası şu makaleyi yazmıştım. Hala geçerli. Aynı zamanda
T-İnsan’da da hepsini anlattım. Kitaba ve bu blog yazıma/makaleme göz atılmasını rica ederim. https://bit.ly/2MTQhdC
Genetik ve Nano teknolojilerdeki gelişmeler sayesinde hücrelerimize, yaşlılık genlerine ve organlarımızın bir anlamada eskimesine, arızalanmasına, vb müdahale edilebilecek. Edilmeye de başlandı zaten. Bu sayede uzun yaşayan ancak insanca yaşayamayan ve aslında “uzun süre hayatta kalan engelli” hale gelen insanlığın; hem uzun hem de sağlıklı ve daha güzel “gerçek anlamda” yaşamasına yol açacak. Ve bu müjde yalnızca kadınları, kozmetiği değil, tüm yaşamsal fonksiyonlarımızı olumlu bicimde etkiliyor olacak.
Kuantum bilgisayarlar, Metaverse, Web 3.0, 3D teknolojiler, öğrenme ve tedavi çipleri, yapay organlar, su arıtma sistemleri, otonom araçlar, robotlar, döngüsel ekonomiyi mümkün kılacak tüm alt teknolojiler, internet uyduları.
Bunlar öncelikli ve belirleyici önemde; yoksa daha binlerce şey sayabilirim…
