“Yıl içerisinde bazı hedefleri gerçekleştirmek daha kolay olurken bazılarını ise gerçekleştirmek daha güç olabilmektedir? Neleri yanlış yapıyor olabiliriz? Pes etmek ya da ısrarla aynı hedefleri yazmak yerine ne yapmalıyız?” İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Klinik Psikoloji Uzmanı Müge Leblebicioğlu Arslan, bilgilendirmede bulundu.Bir yılı daha geride bırakıp yeni yıla hazırlandığımız bu dönemde geçmişte olduğu gibi birçok kişi yeni yıl hedef listeleri oluşturmaktadır. 2023’e sayılı günler kala dünyanın birçok yerinde farklı yaş gruplarında ki bireyler gerçekleştirmeyi planladığı hedef listelerini oluştururken farklı yöntemler denemektedirler.

Gerçekleştirilememiş hedefler umutsuzluğa yol açıyor! 

Hedef oluştururken kullanılan bu yöntemlerin bazıları hedeflerin gerçekleştirilmeden bir sonraki yıla aktırılmasına bazılarının ise gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Hedeflerin gerçekleştirilme oranıyla duygu durum arasında bir ilişki olduğu söylenebilir. Gerçekleştirilememiş hedeflerin sayısı arttıkça kişilerde umutsuzluk, çökkünlük, çaresizlik gibi duyguların yoğunluğu da artabilmektedir. Bu duygulara eşlik eden değersizlik ve yetersizlik düşünceleri beraberinde tükenmişlik sendromunu, depresyon ya da anksiyete gibi ruhsal hastalıkların tetiklenmesine neden olabilmektedir. Dolayısıyla ulaşılabilir hedefler oluşturmanın kişilerin ruh sağılığı üzerinde koruyucu bir etkisi olduğu söylenebilir. 

Ulaşılabilir hedef planlaması nasıl oluşturulmalıdır? 

• Hedeflerinizin gerçekleşmesi gerçekçi bir plan yapmakla mümkündür

 İlk olarak ekonomik durumunuzu, aile ve arkadaşlarınızı, yaşadığınız ortamı, eğitim durumunuzu, kendi kişilik özellerinizi ve ihtiyaçlarınızı gözden geçirerek mevcut yaşam koşullarınıza uygun gerçekçi bir hedef oluşturun. Hedeflerinizin ulaşılabilir olacak şekilde gerçekçi olduğunu düşünmeniz gerekir. Ulaşılması güç gerçekçi olmayan hedefler motivasyonunuzu düşürerek bir sonraki hedefinize ulaşma konusunda zorluk oluşturabilir. Ayrıca hedeflere ulaştıkça daha zor hedeflere ulaşma konusunda da motivasyonunuz artabilir.

• Hedeflerinizi spesifikleştirin

Örneğin; ‘’Hakkımı daha iyi savunmak istiyorum.’’ hedefi çok genel bir hedeftir ve hedefe ne zaman ulaşılabileceğini kestirmek güçtür. Bunun yerine ‘’ Bir makete gittiğimde ürünü iade edebilecek kadar hakkımı savunmak istiyorum.’’ yeterince spesifik bir hedeftir.

• Olumlu ve esnek hedefler oluşturun

Olumlu cümleler kurarak hedeflerin yazılması hedefi daha ulaşılabilir kılmaktadır.  Örneğin ‘’Bu yıl hiç şekerli yiyecek tüketmeyeceğim.’’ hedefi yerine ‘’Bu yıl daha az şekerli yiyecekler tüketeceğim.’’ hedefi daha işlevsel olacaktır. Kısıtlayıcı ve esnek olmayan hedeflerin gerçekleşmeme oranı daha yüksektir. Gerçekleştiremediğimiz her hedef motivasyonunuzu düşürerek bir sonraki gün hedefi gerçekleştirmenizi de zorlaştırabilir. Bu örnekteki ‘’daha az’’ kavramını da spesifikleştirmenizin hedefi daha ulaşılabilir kıldığını unutmayın!

• Aynı anda birden fazla hedefe yerine tek bir hedefe odaklanarak aşamalı olarak ilerleyin

Özellikle bir hedefi her yıl tekrarlayıcı bir şekilde gerçekleştirmekte zorlanıyorsanız aynı anda diğer hedeflerinizi düşünmek ve gerçekleştirmeye çalışmak, zihninizin ve bedeninizin daha fazla yorulmasına neden olabilir. Bu durum önemli olduğunu düşündüğünüz mevcut hedefe odaklanmanızı daha da güçleştirebilir. 

• Destek almaktan çekinmeyin

Bazen istediğimiz hedefleri oluştururken ya da ulaşmaya çalışırken zorlanabilir ve bir çıkmaza girdiğimizi düşünebiliriz. Hedeflere ulaşmak ya da yeni rutinler oluşturmak sizin günlük hayatınızda ki işlevselliğinizi olumsuz yönde etkilemeye başladıysa, hissettiğiniz olumsuz duygular giderek artıyorsa bir uzmandan destek almak ruh sağlığınız için oldukça önemli olacaktır. 

Unutmayın ki yeni hedefler oluşturmak, yeni alışkanlıklar edinmek için tek doğru zaman tabi ki de yeni yıla geçiş planlamalarından ibaret değildir. Doğru zaman içinde bulunduğunuz bu andır. Herkese sağlıklı bir yıl diliyorum.