Başak İnsel / Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen

Röportaj: Sevil Balaban / [email protected]

Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Başak İnsel, Sağlıklı beslenme alışkanlığında farklı tatlara yer verilmesi, günlük besin ihtiyaçlarının karşılanması ve güzelliğin içten desteklenmesi gerektiğini vurgularken, sarımsağın beslenmemizde çok önemli bir yer tuttuğunu belirtiyor.

Başak İnsel ile siyah sarımsağın Taşköprü’de başlayıp Avrupa Birliği nezdinde tescillenmeye varan yolculuğunu konuştuk.

Siyah sarımsak nedir, yararları neler?

Siyah sarımsak; hepimizin bildiği sıkça sofralarımızda, yemeklerin içerisinde, salatada, turşuda gördüğümüz beyaz sarımsağımızın fermente edilmiş yani nem ve ısı altında kurutulmuş halidir. Bizim diyetlerimizde en çok dikkat ettiğimiz şey ise sürekliliği olan besinler olduğunu sık sık dile getiririm. Burada da siyah sarımsağın sürekliliği olan ve sofralarımızda ister yemek içerisinde ister tek başına eşsiz bir lezzet olarak kullanılabileceğini söyleyebilirim. Sarımsağın sağlık için faydalarını herkes bilir fakat bazı insanlar keskin tat ve kokusu yüzünden tüketmekte zorlanabilirler. Siyah sarımsak kokusuzdur ve daha hafif bir tada sahiptir. Tüketmekte zorlananlar için sarımsak ezmesi formunda da tercih edilebilir. Ayrıca siyah sarımsağın sabun ve bakım ürünleri formu da cildin dıştan beslenmesi; varsa sivilce, iltihap, yara gibi problemlerin ortadan kalkması, saç dökülmelerinin azalması ve köklerinin sağlamlaşması için çok önemlidir.

Sarımsağın genleriyle oynanmış hali olduğuna dair söylentiler doğru mu?

Hayır, bu söylentiler doğru değil. Siyah sarımsak, bildiğimiz sarımsağın 60-90°C arasında, yaklaşık 60 gün bekletilmesi sonucunda fermente edilmesiyle elde ediliyor. Bu sürece katkı maddeleri ya da kimyasal eklentilerle müdahale edilmez, tamamen doğal bir reaksiyon sonucu meydana gelir. Sarımsağın siyah rengi almasının sebebi de beyaz sarımsağın fermantasyona girdiğinde koyu renkli bir madde olan melanoidin üretmesindendir.

Kokusu beyaz sarımsaktan farklı mı?

Hepimizin bildiği gibi beyaz sarımsak yoğun bir kokuya sahip. Bu koku sarımsağın içindeki Alisin maddesinden kaynaklanıyor. Alisin maddesi sarımsağın reaksiyonu sırasında S-Ally cysteine (SAC) maddesine dönüşür ve sarımsağın yoğun kokusu kaybolur. Kısaca anlatmak gerekirse siyah sarımsak herhangi bir kokuya sebep olmaz ve sizi rahatsız etmez.

Besin değerleri ve içerik olarak beyaz sarımsaktan farkı var mı?

Halkın dilinden düşmeyen bir ifade olan doğal antibiyotik olarak nitelendirdiğimiz siyah sarımsak, beyaz sarımsaktan daha zengin bir antioksidan özelliğe sahiptir. Bunun nedeni ise fermente işlemi sırasında antioksidan özelliği daha da artarak 2 katına çıkmıştır. Böylece kronik rahatsızlıklarda tedavi edici, cilt koruyucu, bağışıklık sitemi düzenleyici gibi birçok faydasını Kalsiyum, B grubu ve C gibi birçok vitamin bulunduran fermente siyah sarımsağın içeriğindeki probiyotik ve prebiyotik miktarı da oldukça fazladır. Bu sayede ikinci beynimiz olan bağırsaklarımızın sağlıklı bir floraya sahip olabilmesi için de kullanılması şarttır.

Aslında siyah sarımsağı beyaz sarımsaktan farklı kılan en önemli özelliklerden biri de bu. Siyah sarımsağın antioksidan içeriği bakımından beyaz sarımsaktan çok daha bereketli olduğunu söyleyebiliriz. Fermantasyon sürecinde S-Allyl cysteine (SAC) açısından zenginleştiği için siyah sarımsak, beyaz sarımsaktan 2 kat daha fazla antioksidana sahip. Güçlü bir antioksidan olan SAC, vücudumuz için sayısız faydalar içeriyor.

Bu kadar fazla antioksidan içermesi ne anlama geliyor?

Siyah sarımsağın taze sarımsağa oranla daha yüksek oranda antioksidan aktiviteye sahip olması, besin içeriğiyle de beslenme takviyesinde kullanımının çok daha tercih edilebilir hale getiriyor. Siyah sarımsak antioksidan deposu olduğu için düzenli kullanımı ile insan vücudunun gençleşme ve iyileşme sürecini çok daha hızlı bir hale getiriyor. Ayrıca hastalıklara, dolaşım sistemi hastalıklarına, romatoid arterit ve Alzheimer’a karşı oldukça etkili.

Siyah sarımsak tüketiminin; egzersiz kaynaklı yaralanmalara karşı koruyucu olduğu, fiziksel kuvvet ve dayanıklılık açısından faydalı olduğu bilinen özelliklerindendir. Bir başka ve en önemli üstünde durulması gereken özelliği ise kandaki NO dediğimiz nitrik asit seviyesini arttırmasıdır. Nitrik asit hayatsal fonksiyonlarımız ve yaşam sürekliliğimiz için önemli olan, vücut tarafından doğal üretilen bir bileşiktir. Bunun artması ile kan akımı artışı, oksijen taşıma kapasitesinin artması ve böylelikle hipertansiyona engel olması sarımsağı tüketmemizin başlıca nedenleri arasına girmelidir.

Nasıl tüketebiliriz?

Siyah sarımsağın gerçekten damakta kalan, hafif tatlı ve ekşi bir tadı var. Çeşitli yemek tarifleri için de farklı ve sağlıklı bir alternatif olarak tüketilebilir. Şurup ya da bal eklenerek tatlı tariflerinde bile tercih edilebilir. Ayrıca mayonez, salata ve krema, cips soslarına ilave edildiğinde gerçekten değişik bir tat katıyor. Izgara et, balık, tavuk yemeklerinin yanında da lezzetli bir sos tercihi olabilir. Sandviçlerde kullanılabilir ve kızarmış ekmekle birlikte tüketilebilir.